تجارت عادلانه یا Fair trade هر روز بیشتر و بیشتر در جهان مورد توجه قرار میگیرد. در واقع جنبشی اجتماعی در سراسر دنیا شکل گرفته است که از مردم میخواهد تنها از کسانی خرید کنند که اصول تجارت عادلانه را رعایت میکنند.
دستادست مفتخر است اعلام کند، حتی قبل از اینکه با تجارت عادلانه و اصول اعلام شده آن آشنا شود در پی رعایت این موارد بوده است. نشان این امر را در بیانیه ماموریت (اهداف) ما میتوانید ببینید.
تجارت عادلانه چیست؟
سازمان جهانی تجارت عادلانه ۱۰ اصل کلی را به عنوان شاخصههای آن اعلام کرده است. این اصول بدین شرح اند:
اصل ۱: خلق فرصت برای تولیدکنندگان دارای سودآوری اندک و محروم (گروههای به حاشیه رانده شده)
اصل ۲: شفافیت و پاسخ گویی
اصل ۳: تمرین و اجرای همیشگی تجارت عادلانه
اصل ۴: پرداخت یک هزینه عادلانه
اصل ۵: اطمینان از عدم استفاده از نیروی کار کودک یا کار اجباری
اصل ۶: اطمینان از عدم تبعیض، و تساوی کار زن و مرد
اصل ۷: اطمینان از شرایط کاری خوب
اصل ۸: توجه به ظرفیتسازی
اصل ۹: ترویج اصول تجارت عادلانه
اصل ۱۰: احترام و حفاظت از محیط زیست
چرا معتقدیم دستادست یک تجارت عادلانه است؟
اصل ۲: دستادست بر مبنای شفافیت و پاسخگویی فعالیت میکند. ما متعهد به ارائه گزارشهای دورهای از کلیه فعالیتهای خود به شکل کاملا شفاف و باز، با پوشش نقاط قوت و ضعفمان هستیم. هر کسی به عنوان یک شهروند میتواند سوالاتش را از ما بپرسد و پاسخ بگیرد.
اصل ۱: چون دستادست براساس بیانیه ماموریت خود به تولیدکنندگان به حاشیه رانده شده مانند زنان روستایی، سرپرست خانوار، مهاجر و… (و بعضی تولیدکنندگان خانگی) کمک میکند تا محصولاتشان را در بازاری بزرگتر و بدون حضور واسطههای متعدد عرضه کنند. هدف اصلی دستادست کمک به قدرتمند شدن این تولیدکنندگان است.
اصل ۴: دستادست با حذف واسطهها و دلالها تضمین میکند که تولیدکنندهها به میزان بسیار بیشتری سود دریافت کرده و خریداران هزینه کمتری بپردازند. در دستادست کنترل کامل قیمت در دست خود تولیدکننده است.
اصل ۳: دستادست همیشه تجارت عادلانه است و نه فقط گاهی اوقات که به نفعش باشد یا فقط برای استفاده از اسم و رسم آن و عمل نکردن به تعهداتی که به همراه میآورد.
اصل ۶: یکی از اهداف مهم دستادست از میان بردن تبعیض بین زنان و مردان در دسترسی عادلانه به بازار و در میزان دریافتی براساس کار، بوده است، چرا که زنان مشکلات بسیار بیشتری را به دلیل نابرابری در بازار کار تحمل میکنند. شرایط همکاری ما با زنان و مردان یکسان بوده و به شکلی فعالانه به دنبال همکاری هرچه بیشتر با زنان هستیم. زیرا درآمد زنان به مقدار بسیار بیشتری صرف بهبود شرایط زندگی و تحصیلات کل اعضای خانواده میشود.
اصل ۵: ما در دستادست تنها با افراد و سازمانهایی همکاری میکنیم که به حقوق کودکان احترام گذاشته و آنها را زیر سن قانونی به کار اجباری نمیگمارند. در واقع ما قبل از هرگونه همکاری اطمینان حاصل میکنیم که در سازمان طرف قرارداد ما هیچ شکلی از کار اجباری جریان نداشته باشد. به همین دلیل است که در حال حاضر تنها با سازمانهای مردمنهاد، تعاونها، گروههای محلی خودیار و تولیدکنندگان خانگی همکاری میکنیم، چون امکان نظارت بر کارگاهها را نداریم.
اصل ۸: دستادست در حال حاضر آموزشهایی از راه دور به همکاران تولیدکننده خود در حیطههای مختلف ارائه میکند. این آموزشها، صوتی، متنی، تصویری یا ویدئویی بودهاند. کمک به طراحی و بهبود محصولات از جمله فعالیتهای دیگر دستادست در این زمینه است.
اصل ۷: بسیاری از هنرمندان همکار ما در خانههای خود مشغول به کارند. در قرارداد همکاری ما بندهایی مرتبط با حفظ حقوق تولیدکنندگان گنجانده شده است، به شکلی که در صورت اثبات کوچکترین شکایت در این زمینه از سوی تولیدکنندگان در یک گروه، سازمان، تعاونی یا… همکاری بین ما لغو خواهد شد.
اصل ۱۰: تولیدکنندگان ما همگی در خانه یا کارگاههای کوچک مشغول به کارند. محصولات دستساز برخلاف محصولات کارخانهای در فرآیند تولید خود به محیط زیست آسیب نمیزنند. امیدواریم به مرور زمان در زمینه استفاده از مواد اولیه نیز به مرحلهای برسیم که تمام این مواد دوستدار محیط زیست باشند. از سوی دیگر فعالیت گروههای روستایی در حیطه صنایع دستی با کاستن از فشار بر منابع طبیعی نیز در این زمینه موثر است.
اصل ۹: دستادست از طریق برگزاری نشست، تولید محتوا و انتشار در وب، انتشار فصلنامههای ترویجی رایگان و… در همه حال به دنبال ترویج اصول تجارت عادلانه است.