طبق برآوردهای مرکز آمار ایران در سه سال شیوع کرونا ۵۰۰ هزار نفر به تعداد شاغلان مرد افزوده شده و ۸۳۰ هزار نفر، معادل با ۲۰ درصد، از جمعیت شاغلان زن کاسته شده است. در سطح جهانی زنان ۱.۴ برابر بیشتر از مردان بیکار شدند و ۳ برابر بیشتر از مردان کار مراقبتی بدون دستمزد انجام دادند.
مطمئنا مقابله با این روند نیاز به اتخاذ سیاستهای اقتصادی درست در سطح کلان دارد که از دسترس ما خارج است. اما به عنوان یک فرد، میتوانیم سهم خودمان را در این زمینه ایفا کنیم.
به طور کلی:
* از اشتغال زنان خانواده دفاع کنیم و در صورت امکان برای حل مشکلات این مسیر کمکشان کنیم.
* کار خانگی و مراقبتی را تنها وظیفه زنان ندانیم و در انجام کارها مشارکت کرده و بقیه را هم به این کار واداریم. (اجتماعی کردن کار خانگی، مکانیزه کردن کار خانگی از طریق خرید دستگاهها و ابزارها و… هم از جمله راهها هستند.)
در بخش اقتصاد رسمی:
* بدانیم خشونت در محیط کار میتواند اقتصادی (مثل عدم پرداخت عادلانه)، روانی (مثل دست کم گرفتن)، فیزیکی و جنسی باشد. تمام انواع خشونت میتوانند زنان را از محیط کار بیرون برانند. سعی کنیم در مقابل تمام انواع این خشونتها بایستیم و قوانین و رویههایی در محیط کار برای مقابله با آنها داشته باشیم.… ادامه مطلب
گاهی فکر میکنیم حتی اینکه هر روز هم درباره حقوق نیروی کار بنویسیم کافی نیست. چون هنوز کارگرانی داریم که با حدود یک و نیم میلیون در ماه (شاید هم کمتر) کار میکنند و همین حقوق ناچیز رو هم مرتب دریافت نمیکنند.
بیشترین مصرف پلاستیک ما در زندگی روزمره در بخش بستهبو پوشیدنی است که در واقع به میزان بسیار زیادی به عملکرد شرکتها و برندها مرتبط است. همزمان با توجه به مسائل فردیای مانند استفاده از کیسه پارچهای به جای پلاستیکی، از اهمیت بسیار زیادتری برخوردار است که به برندها فشار وارد کنیم تا از مواد بازیافتی یا غیرپلاستیکی برای بستهبندی استفاده کنند، و حتی تا جای ممکن بستهبندی را حذف یا ساده کنند. همینطور لباسهای با الیاف پلاستیکی تولید نکنند و در صورت لزوم هم از الیاف بازیافتی استفاده کنند.
مد صنعتی تحت سلطه مردان است (در تعریف، هدف و مدیرریت) و زنان در کل قادر به گذشتن از سقف حرفهای تعریف شده به وسیله آنها نیستند. زنان به عنوان خریدار احساس میکنند که زشت و ناکافی هستند، مگر اینکه لوازم و لباسهای بیشتری بخرند. زنان به عنوان کارگر به واسطه فشارهای سهمیه تولید از نظر جسمی مورد سواستفاده، و از نظر جنسی مورد آزار قرار میگیرند. سه شیوهای که صنعت مد از طرق آنها زنان را مورد خشونت قرار میدهد.
زنان کلیشههای جنسیتی را درهم میشکنند..
- با ساختن گروهها و اجتماعاتی قدرتمند …
- با محافظت از تنوعزیستی و مقابه با تغییرات اقلیمی
- با دنبال کردن و اجرای کشاورزی احیاکننده
- با ایجاد و همراهی با اشکال جدید تجارت (مانند تجارت عادلانه) و تاکید بر تقدم زمین و انسان بر سود
تغییرات را کسانی میتوانند به وجود بیاورند که مشکلات، ضعفها و آسیبهای وضعیت کنونی را لمس و تجربه کرده باشند. زنان در کسبوکارهای کوچک و اغلب غیررسمی، جایگاهی حاشیهای در سیستم اقتصاد فعلی جهان داشتهاند که به آنها فرصت و شجاعت ایجاد تغییرات را داده است. زنان میتوانند پیشقراولان شکلگیری اقتصاد و تجارت جدیدی باشند که حقوق انسانها و محیط زیست را بر سود مقدم بداند.
پ.ن: قطعا همه زنان چنین دیدگاهی ندارند و گروهی از آنها در همین چهارچوب و مدل فعلی کار میکنند. ما درباره گروههای پیشرو زنان حرف میزنیم که در فضای تجارت جدید همیشه اکثریت را داشتهاند.
عکس از صفحه سازمان جهانی تجارت عادلانه
اهمیت وجود سرویس بهداشتی تمیز، با آب و مایع دستشویی در محل کار برای همه واضح است، اما نکات بیشتری هم برای توجه هست.
- زنان در دوران عادت ماهانه نیاز بیشتر و پرتکرارتری به سرویس بهداشتی دارند و در صورت برطرف نشدن این نیاز خطر ایجاد انواع عفونت و حتی شوک شیمیایی در بدنشان وجود دارد. (البته این روزها افزایش قیمت شدید لوازم بهداشتی هم به این مشکلات دامن زده است.)
- به طور کلی امنیت سرویس بهداشتی برای زنان مهمتر است. در همه جای دنیا نبود سرویس بهداشتی مناسب خطر تجاوز به زنان را افزایش میدهد.
- البته بسته به محل کار و کارکنان، باید نیازهای افراد مسن، افراد دارای معلولیت و… را هم مورد توجه قرار داد.
- اضافه کاری اجباری
- انواع نشتی (لولهها، مواد شیمیایی و ..)
- مسدود و قفل کردن خروجیها
- مواردی همچون نبود گرمایش و سرمایش مناسب، نداشتن وسایل ایمنی کافی بسته به نوع کار، نداشتن حق مرخصی، آزارهای جسمی، روانی، جنسی و … را هم به این موارد اضافه کنید.
بعد از کشته شدن هزار و چند کارگر در رانا پلازا به خاطر شرایط نامناسب کارخانه پوشاک، فعالین و سازمانهای مدنی تفاهمنامهای نوشتند که برندهای بزرگ را موظف به پذیرش نظارت خارج از سازمانشان روی شرایط کارخانهها و کارگاههای محل تولیدشان (شامل موارد پایه و نه هم مسائل) میکرد. با اتمام زمان قرارداد بعضی برندها از تمدید آن خودداری کردهاند مثلا برند ایکیا!
فرایند ساخته شدن یک محصول به اندازه خود محصول مهم است
تجارت عادلانه بر توقف کامل کار کودکان تاکید دارد، چون کار کودک نه فقط کودکی، که آینده را هم از این کودکان میگیرد. کودکانی که فرصت تحصیل، رشد، بازی، خلاقیت و کودکی را از دست بدهند به احتمال قوی تمام عمر در تله فقر گیر میکنند. ایجاد یک نظام حمایت و تامین اجتماعی فراگیر و قدرتمند که تمام ساکنان یک سرزمین را در بر بگیرد، تنها راه حل برای از بین بردن کار کودکان است. این در حالی است که حدود ۵۳ درصد مردم جهان، و ۷۵ درصد کودکان، تحت پوشش هیچ نظام حمایتیای قرار ندارند.
براساس گزارش “سودآوی از درد” منتشر شده در سال ۲۰۲۲ توسط موسسه آکسفام
- تعداد زنان شاغل در سال ۲۰۲۱، ۱۳ میلیون نفر کمتر از تعداد زنان شاغل در سال ۲۰۱۹ بود، درحالی که اشتغال مردان توانست به سطح سال ۲۰۱۹ بازگردد.
- در سال ۲۰۲۰ زنان ۱.۴ برابر بیشتر از مردان بیکار شدند و ۳ برابر بیشتر از مردان کار مراقبتی بدون دستمزد انجام دادند.
همچنین براساس گزارش مرکز آمار ایران از اشتغال در دوران کرونا
- در سه سال شیوع کرونا ۵۰۰ هزار نفر به تعداد شاغلان مرد افزوده شده و ۸۳۰ هزارر نفر معادل با ۲۰ درصد از جمعیت شاغلان زن کاسته شده است
این نکته را هم در نظر بگیریم که گزارشهای مرکز آمار ایران مشاغل غیررسمی را در محاسباتشان وارد نکردهاند. بسیاری از زنان صاحب کسبوکارهای کوچک خانگی هم در این دوران ناچار به تعطیلی کارشان شدند. این روزها تورم باورنکردنی، افزایش شدید هزینههای پست و… کسبوکارهای کوچک بسیاری را به تعطیلی خواهند کشاند و ادامه این روند زنان بیشتری را در معرض انواع آسیبها و انواع خشونت قرار خواهد داد.