نویسنده ریتو شارما*
ترجمه آزاده فرشیدی
تصویر: بنیانگذار کُموکاپ، دُلسه مارلِن کُنترِراس، در انبار قهوه تعاونی نشسته است. قهوه و آلوئه‌وِرا محصولات اصلی کُموکاپ هستند.
دُلسه مارلِن کُنترِراس هندوراسی می‌دانست که منشا خشونت خانگی و مشکلات دیگری که زنان جامعه اطرافش از آن رنج می‌برند، فقر است، بنابراین او سازمانی را برای آموزش حقوق زنان به آنان پایه‌گذاری کرد. این سازمان خیلی زود به یک تعاونی کشاورزی تبدیل شد که برای اعضایش ثبات اقتصادی فراهم می‌نمود.
در سال ۱۹۹۳ ، دُلسه مارلِن کُنترِراس، «مرکزهماهنگی زنان روستایی لاپاز» یا به اختصار«کُموکاپ» را برای جلب توجه افکار عمومی درباره حقوق زنان در هندوراس بنیان گذاشت. مارلِن، دختر یک کشاورز روستایی حومه لاپاز در هندوراس، از مشاهده رنجی که زنان جامعه اطرافش به خاطر اعتیاد به الکل و خشونت خانگی می‌برند خسته شده بود. مارلن به همراه هفت تن از دوستانش، کُموکاپ را راه انداختند تا به زنان منطقه بیاموزند که چه حقوق دارند، چگونه از حقشان دفاع کنند، و در نهایت به استقلال مالی دست یابند. کارگاه‌های آموزشی و سرپناه‌های موقت در این ماموریت نقش مهمی داشتند، اما مارلِن به زودی فهمید که برای کاهش خشونت خانگی در بلندمدت، کُموکاپ باید ریشه اصلی مشکلات یعنی فقر را مورد حمله قراردهد.
با درک رابطه بین فقر و آسیب‌های اجتماعی، کُموکاپ روش خود را تغییرداد. علاوه بر کارگاه‌های آموزشی ارتقاء سطح آگاهی، این سازمان شروع به آموزش کشت و فروش قهوه و آلووِرای ارگانیک به زنان کرد. زنان لاپاز به صورت سنتی مسئول مراقبت از بچه و به لحاظ اقتصادی وابسته به مردان بودند. کشت قهوه و آلووِرا، فروش محصول و تولید محصولات جدید برای فروش، نه تنها به زنان توانایی به دست آوردن درآمد مضاعف برای خانواده‌هایشان را داد، بلکه برای آنها استقلال و ثبات مالی نیز به ارمغان آورد.
عکس‌العمل اولیه جامعه خصومت‌آمیز بود. توانمندسازی زنان تهدیدی برای خانواده‌ها و ارزش‌های سنتی خانواده به شمار آمد. اما با گسترش برنامه‌های کُموکاپ ، مارلِن و دوستانش شروع به مشاهده نتایجی کردند که روابط خانوادگی را دستخوش تغییر می‌کرد: هرچه زنان درآمد بیشتری داشتند، می‌توانستند قدرت بیشتری در خانه اعمال کنند. کم کم جامعه زنان کُموکاپ را به عنوان مشارکت‌کنندگان مالی پذیرفت. زنان بیش از پیش در تصمیم‌گیریها با همسرانشان شریک شدند و در برابر آزار و خشونت خانگی مقاومت موثرتری داشتند. ثبات اقتصادی و برابری در ساختار خانواده خشونت خانوادگی را به طورچشمگیری کاهش داد و کیفیت زندگی در خانواده‌های کُموکاپ را بهبود بخشید. همه کودکان این زنان به مدرسه رفتند.
امروز کُموکاپ از طریق مجموعه رو به گسترشی از برنامه‌ها ، برای بیش از ۲۲۵ زن در مناطق روستایی هندوراس شغل و درآمد فراهم می‌کند.
اکثر برنامه‌ها بر روی تولیدات کشاورزی تمرکز دارند: کشت پرتقال برای ساخت شراب پرتقال، ساقه آلوئه‌وِرا برای استفاده در طیف وسیعی از محصولات، قهوه ارگانیک، کودهای ارگانیک. برنامه‌های کُموکاپ برای کشاورزی ارگانیک توصیه‌های تکنیکی و فنی ارائه می‌دهند و از برنامه‌های وام کشاورزی حمایت می‌کنند. کارگاه‌های حمایت اجتماعی سواد آموزی، درخواست کمک هزینه و جذب سرمایه از مواردی هستند که در اختیار گروه‌های وابسته به کُموکاپ قرار دارند. اکنون آموزش و پشتیبانی برای شروع کسب و کار شخصی نیز به زنان ارائه می‌شود. بعضی از زنان با استفاده از وام‌های کُموکاپ زمین‌های کشاورزی خودشان را خریداری کرده‌اند.
یک برنامه تعاونی کشاورزی به اعضای گروه‌هایی در سایزهای مختلف، از پنج تا بیست و پنج زن، کمک می‌کند. آنها زمین‌هایی را خریده یا اجاره می‌کنند و در آنها به صورت دسته‌جمعی قهوه یا ساقه آلوئه‌وِرا کشت می‌نمایند. ساقه‌های آلوئه‌وِرا در تولید محصولات «آلوئه‌وِرای ارگانیک والا» مانند شامپو، آب میوه و دسر به کار می‌روند. در الگوی کسب و کار کُموکاپ، اعضای هسته همکاری محصولاتشان را خودشان پرورش می‌دهند و آنها را پالایش و برای استفاده و تولید محصولاتی آماده می‌نمایند که در بازارهای محلی، منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی توزیع می‌گردند. سپس سود به دست آمده به طور مساوی میان اعضای هسته همکاری تقسیم می‌شود. آگاهانه این طور تصمیم گرفته شده که محصولات کشاورزی ارگانیک برای تولید محصولات ارگانیک پرورش داده شوند، که این خود ورود به بازارهای بین‌المللی را آسانتر کرده و به محیط زیست صدمه کمتری می‌زند. قهوه کُموکاپ دارای گواهی‌های «ارگانیک» و «تجارت عادلانه» از وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا است. از نوامبر سال ۲۰۰۹ ، کُموکاپ هر سال بیش از ۴۵۰۰ کیلوگرم قهوه تجارت عادلانه به اروپا صادرکرده و بیش از ۱۰۰ زن را استخدام می‌نماید.
خوآنا سوآزو، مادر ۵۵ ساله شش فرزند، نمونه بارزی از موفقیت کُموکاپ است. خوآنا پس از جدایی از همسر آزارگرش، ناگهان با مشکل بزرگ کردن فرزندانش به تنهایی روبرو شد. در ابتدا، در عین داشتن چند شغل مختلف، خرج و دخلش با هم نمی‌خواند. سپس کُموکاپ برای او ابزاری فراهم کرد که بتواند آینده‌ای پایدار برای خانواده‌اش به وجود آورد. با کمک آن سازمان، خوآنا کسب و کار تولید شراب خودش را آغاز کرد که در نهایت به او این امکان را داد که یک خانه و پنج هکتار زمین بخرد. جایی که امروز در آن قهوه و سبزیجات می‌کارد. امروز او خرج تحصیل دو دخترش در کالج را می‌دهد و دو پسرش را که در آمریکا ساکنند، از لحاظ مالی حمایت می‌کند. کُموکاپ علاوه بر کمک به خوآنا برای فرار از آزار و خشونت خانگی و به دست آوردن استقلال اقتصادی در راستای رشد و شکوفایی خانه‌اش، الهام بخش او در تحصیل حقوق برای خدمت به جامعه بود. او امروز اوقات فراغتش را صرف دفاع از حقوق زنان نیازمند می‌کند.
فرصت اقتصادی بهتر و ظرفیت درآمدی بالاتر به زنان این امکان را می‌دهد که از موقعیت‌های خشونت آمیز بگریزند، مراقبت مناسب از خانواده‌شان به عمل آورند، فرزندانشان را آموزش دهند و بدین‌وسیله جوامع خود را قویتر نمایند. استقلال اقتصادی یک زن قدر و ارزش او را در محیط خانه افزایش می‌دهد. سازمان‌های انجمنی‌ای مانند کُموکاپ زنان را توانمند می‌سازند تا قدم به قدم بر فقر غلبه کرده و کرامت نفس و آرامش از دست رفته را بازیابند.
*ریتو شارما، هم‌بنیانگذار و رئیس «زنان عالم رشد می‌کنند»، یک سازمان غیرانتفاعی آمریکایی است که از سیاست‌گذاری‌هایی دفاع می‌کند که برای زنان فقیر کمک اقتصادی و ظرفیت سازی فراهم می‌نمایند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.